Transistör Nedir? Çeşitleri, Özellikleri

Elektronik alanda gelişmelerin sağlamasını ve günümüzde kullanılan birçok aracın ortaya çıkmasına sebep olan kimi yapılar bulunur. Bu yapıların başında transistör gelir. Transistör, mevcut bulunan gerilim ya da sinyallerin artmasını ya da kontrol altında bulunmasını sağlamaktadır. Elektroniğin temel taşı olarak bulunan transistörlerin kullanım alanları geniş olduğu gibi önemi de oldukça büyüktür. Geçmiş zamanda insanlar gerilimleri kontrol altında tutamıyor ve bunun sonucunda elektronik aletlerde bozulmalar oldukça sık yaşanıyordu. Ancak transistörün icadı ile bu durumun önüne geçildi ve birçok farklı elektronik aletinde önü açılmış oldu.

Transistör Nedir?

Elektrik akımını iletebilen maddeler bellidir. Ancak bu iletkenlerin de sahip olması gereken kimi özellikler bulunmaktadır. En basitinden iletilecek olan akımın kontrol altında tutulması önemlidir. Transistör icadı ile bu akımın kontrol altına alınması mümkün oldu. Transistörler yalı iletken maddelerdir. Yarı iletken olmaları sebebiyle transistörler elektrik cihazlarındaki sinyallerin gücünü yükseltmek, değiştirmek kontrol altında tutmaya yarar. Kimi zaman bir anahtar görevini de görebilirler. Elektrik sistemi içerisinde anahtar olduğunda ise akımı açıp kapama gibi işlevleri üstlendiği görülmektedir.

Transistör kelime anlamı olarak bakıldığında ise transfer ve rezistans anlamına gelir. Transistörler üç bacaklı olarak bulunmaktadır. Yapıları gereği ise farklı model ve cinslere ayrılmaktadır. En çok bilinen ve kullanılan çeşitleri BJT transistör ve FET tansistörleridir. BTJ transistör modeli akım ile çalışır. FET ise model üzerinde meydana gelen elektrik alanında çalışma gösterir. Transistör çeşitleri üç farklı bağlantıdan oluşur. Bu yüzden üç bacaklı olarak adlandırılırlar. BTJ transistöründe; base, emitter ve collector iken FET transistöründe; gate, drain ve source. Her birinin kullanım alanı tahmin ettiğinizden daha farklı olabilmektedir. İcadından itibaren kullanım noktaları giderek çeşitlenmiştir.

Transistör Türleri ve Çalışma Yapısı

Transistörler model dışında tür olarak da birbirlerinden ayrılırlar. İki türü bulunmaktadır: NPN ve PNP. NPN transistöründe, iki yarı iletken malzemeye (n-tipi olur) ve bir de yarı iletken malzeme bloğuna (p-tipi) sahiptirler. PNP türünde ise ufak birkaç değişiklik vardır sadece. İki yarı iletken malzemeye ve iki yarı iletken malzemeye sahip olması durumuyla meydana gelir. Oluşan bu türler ayrı olarak kullanılabilir. Aynı zamanda sistemlere entegre edilebilip buna göre de değerlendirebilmeleri mümkündür.

Transistör yapılarını inceledikten sonra nasıl çalıştığı konusuna gelirsek eğer öncesinde transistör modellerinin kendi içerisinde üç farklı bağlantıdan oluştuğunu söylemiştik. Bu bağlantıları bilmek çalışma yapısını kavramak için daha önemli olmaktadır. Base bağlantısı harekete geçirildiğinde emiter ve kollektör arasındaki direnç ve akımda değişiklikler oluşur. Aktif hale geldiğinde dirençte azalma ve akımı iletebilir duruma gelmektedir. Geçirilecek akım base bağlantısına yüklenen güce göre belirlenmektedir. Ancak temel mantıkta transitörler hangi amaçla kullanılırsa kullanılsın elektrik direncinin değişmesine bağlı olarak çalışma göstermektedir. Basit bir elektrik alan prensibi ve kurallarına dayanır.

Transistörlerin Avantaj ve Dezavantajları

Transistör icadı ile birlikte radyo, hesap makineleri ve bilgisayarların üretilmesinin önü açılmıştır. Tüm bu elektronik alanındaki ilerleme ve değişimleri sağlayan bu yarı iletken sistemin günümüzde kullanım alanı oldukça yaygındır. Mikrodalga fırınlar, akıllı tahtalar, akıllı cep telefonları gibi çok sık kullandığımız alanlar arasında yer alır. Bu kadar sık kullanılmasında etkili olan avantajları ise şunlardır:

• Küçüktür ve az enerji harcar,
• Uzun ömürlü çalışırlar,
• Her an tepki gösterip çalışmaya hazır halde bulunurlar,
• Çalışmak için düşük voltajlara ihtiyaç duyar,
• Pil ile çalışma imkanları da bulunur.

Tek dezavantaj ise elektromanyetik palse karşı duyarlı olmaları yer almaktadır. Bu gibi sebeplerden dolayı kullanım alanı geniştir.